KARIŞIMLAR

İki farklı maddenin kendi özelliklerini kaybetmeden bir arada bulunması ile karışımlar oluşur.

Örnek: Tuzlu su. Tuz ve su kendi özelliklerini kaybetmeden bir arada bulunarak karışımı oluşturur.

A- Karışımların Özellikleri

1. Birden fazla maddenin karışması ile oluşur.

2. Karışımı oluşturanlar kendi özelliklerini kaybetmezler. Örnek: Tuzlu suda tuzun tadını algılarız.

3. Maddeler her oranda karışabilir. Örnek: Bir bardak suya istediğimiz oranda şekerle karıştırabiliriz.

4. Fiziksel yolla ayrılırlar.

5. Saf madde değildir.

6. Formül ile yazılmazlar.

7. Belirli bir erime, kaynama noktaları yoktur.

8. Yoğunlukları sabit değildir.

9. Homojen veya heterojen olabilir.

Karışımlar homojen ya da heterojen olabilir.

B- Karışım Çeşitleri

Homojen Karışımlar (Çözelti)

• Karışımı oluşturan maddeler her tarafa eşit olarak dağılmıştır.
• Tuz-su, Şeker-su, alkol-su homojen karışımdır.
• Homojen karışımlara çözelti adı da verilmektedir.

Heterojen Karışım (Adi karışım)

• Karışımı oluşturan maddeler her tarafa eşit olarak dağılmaz.
• Heterojen karışımlara adi karışım da denir.
• Yağ-su, ayran, çamur, kum-su heterojen karışımdır.

Ayran, süt ilk bakışta homojen karışım gibi görünebilir. Bir süre beklendiğinde yoğurt dibe çöker, sütün üzerinde kaymak oluşur. Bu nedenle süt ve ayran heterojen karışımlardır.

C- Çözeltiler

Çözeltiyi oluşturan bileşenler

Çözeltiler çözücü ve çözünen maddelerden oluşur.

Şekerli su çözeltisinde, su çözücü şeker ise çözünendir.

NOT:Suyun olduğu çözeltilerde su daima çözücüdür.

Alkol ve su karışımında su çözücü, alkol çözünendir. Suyun miktarı önemli değildir.

Çözünme Olayı Nasıl Oluşur?

Bir maddenin diğer madde içerisinde iyon veya moleküllerine ayrılmasına çözünme denir.

Çözünmede iyon veya moleküller çözücü içerisine homojen olarak dağılır.

İyonlarına ayrılarak çözünen maddeler elektrik akımını iletir. Tuzlu suda tuz iyonlarına ayrılarak çözünür.

Molekül halinde çözünen maddeler elektrik akımını iletmez. Şekerli suda şeker molekül halinde çözünür.

Çözünme hızına etki eden faktörler

1. Sıcaklık

Sıcaklık artırıldığında, çözücü ve çözünen maddelerin taneciklerinin hızı artar. Buda çözünme hızını artırır.

Not: Sıcaklığın artmasıyla katı ve sıvıların çözünme hızı artarken, gazların çözünme hızı azalır.

2. Karıştırma

Karıştırılma veya sallama çözünme hızını artırır. Şeker ve tuz karıştırıldığında daha hızlı çözünür.

Not: Karıştırma, gazların çözünme hızını azaltır.

3. Tanecik Boyutu ( Temas Yüzeyi )

Çözünen maddelerin küçültülmesi veya toz haline getirilmesi çözünme hızını artırır.

Tanecik boyutu küçültülerek çözücü ile olan temas yüzeyi artırılmış olur.

Suyun içerisinde pudra şekeri daha hızlı çözünürken, toz şeker orta, kesme şeker geç çözünür.

D- Çözelti Çeşitleri

1.Maddenin Hallerine Göre Çözeltiler

a- Katı + Sıvı çözeltiler: Su ve şeker (Şerbet), Su ve tuz

b- Sıvı + Sıvı çözeltiler: Alkol ve su, sirke (su + asetik asit)

c- Katı + Katı çözeltiler (Alaşımlar): Metal para, bilezik (Altın ve bakır), lehim (Kurşun + Kalay)

d- Sıvı + Gaz çözeltiler: Gazoz, su ve oksijen

e- Gaz + Gaz çözeltiler: Hava (Azot ve oksijen)

2.Çözünen Madde Miktarına Göre Çözeltiler

Çözeltiler çözünen madde miktarına göre derişik veya seyreltik olarak ikiye ayrılır.

Derişik çözelti: Çözünen madde miktarının fazla olmasıdır.

Seyreltik çözelti: Çözünen madde miktarının az olmasıdır.

Seyreltik çözeltiyi derişik hale getirmek için, çözünen madde miktarı artırılmalı veya çözücü madde buharlaştırılarak uzaklaştırılmalıdır.

Derişik çözeltiyi seyreltik hale getirmek için çözücü miktarı artırılmalıdır.

3. Elektrik İletkenliklerine Göre Çözeltiler

Elektrolit çözelti: Elektrik akımını iletebilen çözeltidir. Tuzlu su, sirkeli su

Elektrolit olmayan çözelti: Elektrik akımını iletmeyen çözeltidir. Şekerli su, alkollü su